17 września. Światowy Dzień Sybiraka

Światowy Dzień Sybiraka obchodzony jest 17 września w rocznicę agresji sowieckiej na Polskę. Został ustanowiony uchwałą Sejmu RP z dnia 27 września 2013 r., która głosi: Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd wszystkim Polakom zesłanym na Syberię, inne tereny Rosji i Związku Sowieckiego. 

17 września 1939 r. pod pretekstem „wzięcia w opiekę życia i mienia ludności ukraińskiej i białoruskiej” zamieszkującej wschodnie tereny Polski oraz „wyzwolenia ludu polskiego od nieszczęść wojny”, żołnierze sowieccy wkroczyli na terytorium Rzeczypospolitej.

Zajęcie ziem polskich przez dwóch okupantów było efektem układu zawartego w sierpniu 1939 r. między hitlerowskimi Niemcami i stalinowskim Związkiem Sowieckim. Do historii przeszedł jako „pakt Ribbentrop – Mołotow”.

Polacy na zajętych przez Sowietów ziemiach poddani byli licznym represjom. Tracili mienie, wolność i życie. Setki tysięcy mieszkańców zajętych ziem zesłano na Syberię. Wielu z sybiraków pozostało na nieludzkiej ziemi na zawsze. Wielu pozostałych przy życiu nie wróciło do Ojczyzny – zachowali oni jednak Polskę i polskość w sercach.
Ci, którym dane było wrócić, powrócili do Polski innej niż ta, którą opuszczali. Przez lata sowieckiej dominacji w czasach powojennych pamięć o ich cierpieniach, o wywózkach, o życiu w łagrach, była zakazana albo ściśle reglamentowana.

Dopiero po odzyskaniu przez Polskę suwerenności możliwe było upamiętnienie polskich ofiar i męczeństwa doznanego z rąk funkcjonariuszy państwa sowieckiego. Data 17 września stała się symbolem krzywd doznanych z rąk wschodniego sąsiada – w tym cierpień zesłańców. Po przełomie 1989 r. tego właśnie dnia prawdę o losach Polaków wywiezionych na wschód i więzionych w sowieckich łagrach przypominali żyjący sybiracy oraz ich potomkowie. Zdecydowali oni, że 17 września obchodzony będzie Światowy Dzień Sybiraka. W 2013 r. postanowiono wpisać tę datę katalogu świąt państwowych.

W imieniu mieszkańców Miasta Jelenia Góra składamy wyrazy szacunku i uznania dla Sybiraków i ich rodzin - ludzi którzy w trudnych i często nie ludzkich warunkach walcząc o przetrwanie żyli w głębokiej tęsknocie i nadziei na powrót do Ojczyzny.
Pamiętamy również o tych, którym nie udało się powrócić.
Niech pamięć o tamtych wydarzeniach będzie przestrogą i drogowskazem dla przyszłych pokoleń.