Dzikie zwierzęta pod domami. Jak reagować?
Bezśnieżna zima niewiele zmienia, służby miejskie wciąż otrzymują wiele zgłoszeń o dzikich zwierzętach, podchodzących do domów. Co zrobić w takiej sytuacji? A czego nie robić?
Temat ten był przedmiotem wielu spotkań w Centrum Zarządzania Kryzysowego w Jeleniej Górze. Częste wizyty dzikich zwierząt w zurbanizowanym terenie są na ogół następstwem ludzkiego działania. Wiele gatunków zaadaptowało się do nowych warunków życia w pobliżu naszych domów, czego skutkiem jest wzrost ich liczebności. Sami niejako zapraszamy zwierzęta, zostawiając np. resztki jedzenia przed domem, bądź przy pojemniku na odpady. Wiele osób wybudowało domy na terenach dotąd niezamieszkałych, które stanowiły naturalne korytarze migracyjne zwierząt. Roman Rąpała z Karkonoskiego Parku Narodowego zwrócił uwagę na fakt, że wiele dawnych terenów rolniczych jest zaniedbanych, pozarastanych. – A to idealne miejsce do życia zwierzyny – dodał podczas jednego ze spotkań.
Niestety, coraz częściej zdarza się, że ktoś znajdzie w ogrodzie konające lub padłe zwierzę, np. sarnę albo dzika. Naczelnik Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego przyznaje, że otrzymuje wiele telefonów z pytaniami, czy jest to niebezpieczne albo, czy te zwierzęta przenoszą choroby, którymi możemy się zarazić?
Powiatowy inspektor weterynarii Teresa Parys uspokaja, że od lat 90-tych na naszym terenie nie odnotowano przypadku wścieklizny – głównej choroby zakaźnej, przenoszonej przez zwierzynę. Dzieje się tak od momentu, gdy wprowadzono regularne szczepienia lisów.
Jak zachować się w przypadku zauważenia sarny, dzika czy innego wolno żyjącego zwierzęcia w ogrodzie? Komu to zgłosić? Może z pomocą mieszkańcom przyjdzie poniższa ściągawka lub artykuł, który znajduje się na naszej stronie, link znajduje się TUTAJ.
Zdjęcie główne: Fot. Roman Rąpała
Przestrzegajmy podstawowych zasad zwierzęco-ludzkiego savoir-vivr’u:
WOKÓŁ DOMU
1. JEŻELI STANIESZ „OKO W OKO” Z DZIKIM ZWIERZĘCIEM:
• upewnij się, że nie odcinasz zwierzęciu jedynej drogi ucieczki (gdyby tak się stało zwierzę na pewno zaatakuje),
• nie wykonuj gwałtownych ruchów, zacznij się powoli wycofywać,
• nie patrz zwierzęciu w oczy (to w świecie zwierząt oznacza wyzwanie do walki),
• nie uśmiechaj się uspokajająco (pokazywanie zębów oznacza przegląd uzbrojenia i zapowiedź rychlej walki),
• bądź spokojny i nie bój się (zwierzę wyczuwa strach),
• jeżeli zwierzę ruszy bądź ruszyło już do ataku masz dwie możliwości: walkę lub ucieczkę – jeśli zdecydujesz się na walkę, możesz głośno krzyczeć i zdecydowanie ruszyć na zwierzę – może zrezygnuje, ale nie można mieć pewności.
2. ZWIERZĘTA, KTÓRE DZIWNIE SIĘ ZACHOWUJĄ, MOGĄ BYĆ CHORE LUB RANNE:
Gdy zauważysz podejrzanie zachowujące się zwierzęta, np. nie uciekają przed człowiekiem, lub mają trudności z poruszaniem, widoczne obrażenia, krew – powiadom o tym Policję, Straż Miejską lub Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego. Jeśli zostałeś ugryziony - natychmiast zgłoś się do lekarza !!!
3. NIE DOKARMIAJ DZIKICH ZWIERZĄT!!!
Zbędne, niehandlowe płody rolne oddaj leśnikom. Dokarmianie, wyrzucanie resztek pokarmów na pola, łąki i trawniki lub do niezabezpieczonych śmietników zachęca dzikie zwierzęta do penetrowania zabudowań. Pozostawione w skrzynkach płody rolne, obecność pędraków i drutowców w sadzie lub trawnikach także stanowią wabik dla zwierzyny a szczególnie dzików. Ich przysmaki to kukurydza, ziarna zbóż, ziemniaki i żołędzie.
4. WYKASZAJ UGORY, ZWŁASZCZA PRZY ZBIORNIKACH I CIEKACH WODNYCH.
Wysokie chwasty stanowią świetne schronienie - zazwyczaj to właśnie przez tereny ugorów dziki podchodzą do siedzib ludzkich.
Dziki przeważnie nie atakują bez ostrzeżenia. Gdy wejdziesz na ich teren, ustawią się w linię i zaczną wydawać charakterystyczny dźwięk w Twoim kierunku – to dla Ciebie ostrzeżenie.
Odyniec jest bardzo niebezpieczny tylko wtedy, gdy jest zraniony (np. podczas polowania). Od końca marca do początku jesieni należy uważać na lochy pilnujące warchlaków – bywają bardzo niebezpieczne, przeczulone jak każda matka na punkcie bezpieczeństwa swoich dzieci. Jeżeli zobaczysz pasiastego prosiaczka lub usłyszysz cienkie kwiczenie – lepiej się oddal! Locha z małymi wycofa się, jeśli tylko będzie miała gdzie i kiedy.
Jeśli spotkasz dzika lub inne dzikie zwierze w pobliżu zabudowań mieszkalnych i uznasz, że stanowi zagrożenie – SPOKOJNIE SIĘ ODDAL I ZAWIADOM:
Policję lub Straż Miejską lub Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego Miasta Jeleniej Góry.
W LESIE, NA ŁĄCE, POLANIE
5. JAK ZABEZPIECZYĆ SIĘ PRZED ŻMIJĄ?
Na żmiję zygzakowatą możemy się natknąć przede wszystkim w podmokłych fragmentach lasów, pośród rumowisk skalnych, na wilgotnych łąkach, torfowiskach, obrzeżach bagien i na zrębach. Lubi miejsca dobrze naświetlone. Możemy spotkać ją np. na środku leśnej ścieżki, gdzie wygrzewając się ma nieco uśpioną czujność. Zaniepokojona naszymi krokami, zazwyczaj szybko znika w pobliskiej kryjówce: norze, wykrocie bądź w stercie kamieni. Czasami jednak, gdy przezorność i szybkość ją zawiedzie, próbuje odstraszyć potencjalnego napastnika. Zwija swoje ciało, unosi głowę i głośno syczy. Należy wtedy zachować dystans co najmniej jednego metra, nie wykonywać gwałtownych ruchów i nie drażnić jej. Wtedy żmija nas nie zaatakuje, a my możemy spokojnie wycofać się i uniknąć ukąszenia.
6. MARTWE ZWIERZĘ. CO ROBIĆ?
Jeśli znajdziemy w lesie padłe zwierzę lub nawet jego część, niezależnie od tego czy jest to zwierzę domowe czy dzikie, nie wolno go dotykać ani tym bardziej zabierać.
Trzeba powiadomić urząd gminy, a następnie nadleśnictwo; ewentualnie policję, jeśli jest już wieczór. Leśnicy sprawdzą także przyczynę śmierci zwierzęcia i - w razie potrzeby - zawiadomią inne służby, np. inspekcję weterynaryjną.
7. RANNE ZWIERZĘ. CO ROBIĆ?
Napotykając ranne zwierzę w lesie pomocy można szukać u leśników i członków Polskiego Związku Łowieckiego, których zobowiązują do tego przepisy.
Leśnicy oczywiście chętnie doradzą, jak zachować się przy zetknięciu z rannym zwierzęciem oraz pomogą w nawiązaniu kontaktu z gminnymi urzędnikami i weterynarzami.
8. MŁODE ZWIERZĘ, KTÓRE WYGLĄDA NA PORZUCONE PRZEZ MATKĘ. CO ROBIĆ?
Prawie wszystkie zgłoszone wypadki znalezienia w lesie, na polanie, łące… „porzuconego" młodego zwierzęcia to fałszywy alarm. Nie należy zbytnio zbliżać się do takich zwierząt, dotykać ich i pod żadnym pozorem zabierać ich z lasu. Pozostawianie młodych zwierząt samych, np. zajęcy, saren czy dzików, to nie brak dbałości o potomstwo ze strony rodziców, ale wręcz przeciwnie - objaw troski o ich byt. To wypracowana przez zwierzęta strategia przetrwania: młode zwierzę nie wydziela intensywnego zapachu, więc nie wyczują go drapieżniki, mało się porusza i ma maskujące ubarwienie, co zapewnia mu ochronę. Ciągła obecność dorosłych zwierząt w pobliżu zagraża młodym i ściąga uwagę drapieżników. Matka dyskretnie obserwuje młode, a zbliża się do nich tylko na czas karmienia.
Zabierając z lasu małego zwierzaka na oczach matki wyrządzamy im wielką krzywdę. Takie „uratowane" zwierzę w zasadzie nie ma szans na wychowanie wśród ludzi i powrót do naturalnego środowiska.
9. KŁUSOWNICZE WNYKI. CO ROBIĆ?
Wnyk to narzędzie kłusownicze w kształcie pętli z drutu lub stalowej linki. Umieszczane są na ziemi lub na wysokości głowy zwierzęcia i przyczepione do pniaka drzewa lub specjalnie wbitego palika. Zakładane są z reguły grupowo po kilka, a nawet kilkadziesiąt na przesmykach, którymi porusza się zwierzyna. Stanowią także zagrożenie dla ludzi, szczególnie zimą, gdy maskuje je śnieg. W przypadku ich znalezienia należy niezwłocznie zawiadomić leśników lub policję. Nie należy samodzielnie zdejmować, ani zabierać ze sobą wnyków, ale zapamiętać lub dobrze oznaczyć miejsce ich znalezienia (w naszym kraju nawet posiadanie wnyków jest karalne!). Można ostrożnie zaciągnąć pętlę, aby unieszkodliwić niebezpieczny wnyk do czasu przybycia odpowiednich służb.
10. CO ROBIĆ GDY NATRAFIMY NA AGRESYWNE ZWIERZĘ?
Spotykając w lesie agresywne zwierzę starajcie się jak najszybciej oddalić na bezpieczną odległość. Zdrowe leśne zwierzęta najczęściej same unikają spotkania z ludźmi, a w lesie musimy unikać tylko tych, które nas się nie boją. Zwierzęta są nieprzewidywalne w czasie godów i wtedy gdy są ranne. Podobnie może być, gdy zaskoczymy matkę z młodymi w sytuacji, gdy nie może szybko uciec. Wtedy nawet sympatyczna i płochliwa sarna broniąca swojego koźlęcia potrafi atakować człowieka ostrymi raciczkami. Spotkania z dziwnie zachowującymi się zwierzętami najlepiej zgłosić leśnikom.
Z A P A M I Ę T A J !!!
Jeżeli w Twojej okolicy można spotkać dzikie zwierzęta m.in. jak sarny, dziki, wilki, lisy, jeże, kaczki itp., to:
- należy unikać dotykania nieznanych zwierząt,
- należy unikać wypuszczania psów poza ogrodzenie własnej posesji lub działki,
- należy ogrodzić własny teren i zadbać o czystość i schludne utrzymanie zieleni,
- starannie zabezpieczać śmietniki i nie zostawiać resztek pożywienia na zewnątrz
P R Z E S T R Z E G A J !!!
Jeśli jesteś rodzicem, babcią, dziadkiem, starszym rodzeństwem, ciocią, wujkiem itp.– to daj dobry przykład – szanuj zwierzęta. Są one taką samą częścią ekosystemu jak człowiek. Nie przeszkadzaj im żyć. Przestrzegaj zasad zdrowego rozsądku, zasad bezpieczeństwa i przepisów ustaw o ochronie zwierząt, o ochronie przyrody, itp.
Jeśli posiadasz zwierzę domowe - przestrzegaj obowiązków osób utrzymujących zwierzęta domowe, mających na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi i innych zwierząt (w tym dzikich) oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku, wynikających m.in. z zapisów „Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Jeleniej Góry”. Psy wyprowadzaj zawsze na smyczy!!!
A idąc do lasu, na łąkę, polanę czy w góry – pamiętaj, że to Ty jesteś gościem, więc tak się zachowuj. Zabierz ze sobą wszystko co tam wniosłeś, nie niszcz roślin, gniazd, nie strasz, nie płosz, nie drażnij i nie zabijaj zwierząt. Nie śmieć.